σκέφτομαι και γράφω (ό,τι να 'ναι)

Πρέπει να ομολογήσω ότι όταν ήμουν μικρή έκλινα προς στην αριστερά. Κυρίως γιατί όλες μου οι γνώσεις σχετικά με κάθε είδους μικροεπαναστάσεις στην ιστορία σχετίζονταν με την αριστερά. Υπήρχαν και κάποια παρελθόντα συμβάντα σε μέλη της οικογένειάς μου, κρατήσεις, ξύλο, επιθέσεις μπάτσων. Παρ' όλ' αυτά και παρ' ότι ήμουν ιδιαίτερα διαβαστερή, ενοχλόμουν διαβάζοντας βιβλία όπως το κομμουνιστικό μανιφέστο και άλλα τέτοια εγχειρίδια. Γενικά η αναφορά και μόνο της λέξης οικονομία (με την έννοια της αγοράς και των νόμων της) μου έφερνε αποστροφή. Με ενοχλούσε να ακούω πως η οικονομία γίνεται ο μοχλός κίνησης για ο,τιδήποτε μας περιβάλλει και ό,τι μας αφορά.

Κακά τα ψέματα. Κάθε αναφορά της λέξης αναρχία από το καθεστώς συνοδεύεται από σύνδεσή της με τη βία κι όχι με τη δημιουργία και την ελευθερία. Μας χώνουν από νωρίς στο μυαλό ότι είναι ανέφικτο να οργανωθούμε χωρίς κάποιος άλλος να το κάνει αυτό για μας. Και μένουμε εκεί μέχρι κάτι να κλικ μέσα μας. Για μένα άρκεσε κάποιος να μου φερει αντίρρηση. «Δεν πιστεύω ότι μπορούμε να λειτουργήσουμε χωρίς κάποιος να παίρνει αποφάσεις.» «Αλήθεια, το νομίζεις αυτό;» Αυτό ήταν. Σε μια στιγμή όλα άλλαξαν μέσα μου.

Δεν ήταν και η μόνη πεποίθηση που απέκτησα από παρόμοιο κλικ. Αλλά υπήρχαν πράγματα για τα οποία είχα ακράδαντες απόψεις από πολύ μικρή, όπως π.χ. σχετικά με τη θρησκεία και την ύπαρξη θεού. Όμως αυτό προφανώς οφείλεται στα ερεθίσματα που είχα. Θέλω να πω, μπορούσε κανείς να έχει πρόσβαση σε βιβλία ή άρθρα εφημερίδων που έρχονταν σε ρήξη με τη γενική αποδοχή (ή υποχρέωση για αποδοχή) της εκκλησίας και κατ' επέκταση της θρησκείας και της ύπαρξης θεού. Αντίθετα, σπάνια ένας άνθρωπος που βρίσκεται στην επαρχία ακούει άλλη άποψη από την κοινά αποδεκτή σχετικά με την αναρχία.

Όπως και να 'χει, η σύνδεση της οικονομίας με τη ζωή μας πάντα με απωθούσε. Δεν μπορούσα να καταλάβω πώς γινόταν και βομβαρδιζόμουν με αναλύσεις σχετικά με τον τρόπο που η οικονομία συμβάλλει στην ευτυχία και στη δυστυχία μας. Γιατί θεωρώ πως η ευτυχία μας έχει να κάνει με την ελευθερία μας πάνω απ' όλα. Όλα τ' άλλα επέρχονται και συνεπάγονται του ποσοστού ελευθερίας μας. Όπου στην έννοια ελευθερία συμπεριλαμβάνω την ελευθερία μας από κάθε είδους καταναγκασμό, την ελεύθερη δημιουργία, οι σκέψεις μας κι αποφάσεις μας να μην μας επιβάλλονται έμμεσα ή άμεσα από οποιονδήποτε, και κατά τον ίδιο τρόπο να μην εξαναγκάζουμε κανέναν σε πράγματα που εμείς θέλουμε γι' αυτούς.

Της ελευθερίας τίποτα δεν προαπαιτείται. Ούτε η οικονομία ουτε οι αγορές, ασχέτως αν έτσι μας παρουσιάζεται από το καθεστώς. Δεν αναφέρομαι στο χρήμα ή στα κράτη και στα σύνορά τους γιατί στον κόσμο που ονειρεύομαι δε θα υπάρχουν. Δεν αναφέρομαι ούτε στην εργασία και στα επαγγελματικά δικαιώματα, γιατί στον κόσμο που ονειρεύομαι η εργασία θα 'ναι κάτι που κάνει κανείς με χαρά γιατί μ' αυτόν τον τρόπο θα βοηθάει στο γενικό καλό της κοινωνίας όπου ζει (όχι με απαραιτήτως γεωγραφικά χαρακτηριστικά).

Για το λόγο αυτό με έλκυσε η αναρχία στην πιο αγνή της μορφή: Δεν είναι ένα μονοπάτι που ακολουθείς, αλλά ένα μονοπάτι που χαράσσεις. Εκεί όπου όλα στέκουν αγέρωχα στην πιο τέλεια μορφή τους: η αγάπη ο έρωτας η προσφορά η μητρότητα ο σεβασμός η τέχνη η επιστήμη. Εκεί όπου τίποτα δεν ανήκει σε κανέναν και όλα ανήκουν σε όλους: οι άνθρωποι τα δημιουργήματα τα παιδιά η γη ο άνεμος.

Διάβασα λίγο πριν μία μικρής έκτασης συζήτηση σχετικά με τον αναρχοσυνδικαλισμό. Αναφέρεται ότι αναρχοσυνδικαλιστικά σωματεία στη Γαλλία (CGT), στην Ισπανία (CGT) και στη Γερμανία (FAU) αριθμούν γύρω στα 100,000 άτομα το καθένα. Και βγάζει κάποιος το συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα ο χώρος βρίσκεται «σε προνηπιακό στάδιο», επειδή τα νούμερα εκεί (στην Ελλάδα δηλαδή) είναι πολύ μικρότερα.

Όμως τα μέλη ενός αναρχικού συνδικάτου δεν είναι απαραιτήτως αναρχικοί, και μάλιστα όχι στη μεγάλη πλειοψηφία τους. Σημαίνει μόνο πως έχουν καταλήξει ότι ένα τέτοιου είδους συνδικάτο υπερασπίζεται καλύτερα τα εργατικά τους δικαιώματα έναντι της πλουτοκρατίας. Ίσως και να συνεπάγεται πως στην περίπτωση που η πλουτοκρατία πάψει να εκμεταλλέυεται αυτούς που παράγουν τον πλούτο της (περίπτωση που βέβαια βρίσκεται στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας), οι εργαζόμενοι-μέλη των αναρχοσυνδικαλιστικών εργατικών σωματείων θα μπορούσαν με χαρά να χρησιμοποιήσουν και να ευεργετηθούν από τα πλεονεκτήματα της ελεύθερης αγοράς του καπιταλΗΣΤΡικού κόσμου.

Η δική μου εμπειρία από τον αναρχικό χώρο εκτός Ελλάδας είναι μάλλον απογοητευτική. Είτε οι συλλογικότητες αποτελούνται από υπερβολικά λίγα άτομα με αποτέλεσμα να πλήττονται από εσωτερικές διαμάχες, εμφάνιση εσωτερικών εξουσιαστών ή/και δύσκολη επικοινωνία με την υπόλοιπη κοινωνία. Είτε όλη η δύναμη και η ενέργειά τους σπαταλιέται σε πολύ συγκεκριμένους τομείς του μικρόκοσμού τους, όπως είναι οι καταλήψεις χώρων και η εξασφάλιση στέγης. Σα να λέμε δηλαδή ότι το μοναδικό πρόβλημα που υπάρχει στην κοινωνία είναι η έλλειψη χώρου για στέγη ή για πάρτι ή έστω για προβολές ταινιών και συζητήσεις, και αυτό είναι το μόνο που πολεμούμε.

Αξιοπερίεργο βέβαια για μένα ήταν όταν συνειδητοποίησα ότι συγκεκριμένα κόμματα της αριστεράς (και μάλιστα της κοινοβουλευτικής) στην Ευρώπη υπερασπίζονται τέτοιου είδους εγχειρήματα των αναρχικών/αντιεξουσιαστικών συλλογικοτήτων (σημείωση ότι σπάνια αναφέρεται κατά γράμμα η λέξη αναρχία και τα παράγωγά της), οι οποίες συλλογικότητες με τη σειρά τους χαιρετίζουν τέτοιες κινήσεις από μέρους της αριστεράς. Στην Ελλάδα κάτι τέτοιο θα ήταν σχεδόν αδιανόητο. Υπήρξε βέβαια η επίδειξη αλληλεγγύης ως προς την προσβολή του Ρεσάλτο πέρσι από το Συνασπισμό, αλλά ήταν μια σταγόνα στον ωκεανό, κι αυτό γιατί στην Ελλάδα η ενέργεια των αντιεξουσιαστικών συλλογικοτήτων δεν περιορίζεται στην υπεράσπιση χώρων.

Διαφωνώ λοιπόν ριζικά με την άποψη ότι ο χώρος στην Ελλάδα βρίσκεται «σε προνηπιακό στάδιο». Το 'χω ξαναπεί και παλιότερα, δε το στηρίζω αυτό στην πίστη ότι στην Ελλάδα υπάρχουν οι πιο μεγάλοι επαναστάτες. Δεν ξέρω αν είναι ότι η κρατική καταστολή είναι πιο χαλαρή εδώ (στην Ελλάδα) ή απλά οι άνθρωποι δεν την άφησαν να γίνει πιο σκληρή. Τα πολυάριθμα επεισόδια αστυνομικής βίας στην Ελλάδα ειδικά τα τελευταία χρόνια δεν συνηγορούν μ' αυτή την άποψη. Μήπως δεν είναι καλά εκπαιδευμένοι ώστε να καλύπτονται και να αποκρύπτονται από τα ΜΜΕ; Ξέρω γω, κι όλες αυτές οι υπεροπλισμένες-υπερεκπαιδευμένες επίλεκτες ομάδες της αστυνομίας Γ, Δ, Ε, Ζ... ε τι είναι; Τσάμπα μας βάζουν να τους πληρώνουμε; Είναι άραγε πιο υποψιασμένος ο κόσμος, με την έννοια ότι λιγότερο εμπιστεύεται ότι η αστυνομία ή το κράτος θα τον βοηθήσει ενδεχομένως έναντι των διαρρηκτών και των τραπεζών;

Δεν ξέρω. Μερικά ενδεχόμενα βάζω κάτω να ξεχωρίσω. Αλλά άκρη δε βγάζω. Έχω και κάποιες εικόνες εμπεριών στο νου μου, που δεν μπορώ να τις απωθήσω... Σαν καρναβάλι μου φάνηκε η πολυπληθής (αλήθεια!) διαδήλωση Πρωτομαγιάς στο Παρίσι, σαν πανηγύρι που πάει ο κάθε πικραμένος να διασκεδάσει, με hot-dogs, μπαλόνια και τα τοιαύτα. Αλλού είδα διαδήλωση να καταλήγει σε τράπεζα περιτριγυρισμένη με συρματόπλεγμα στα 5-10 μέτρα απ' τους εξωτερικούς τοίχους της. Είδα διαδηλωτή να ζητάει πληροφορίες από μπάτσο. Και συλλογικότητα να διαλύεται από κάποιον που αποφάσιζε τι ήταν πιο σημαντικό από μόνος του. Αυτά. Κι άλλα. Δεν ξέρω. Συμβαίνουν και στην Ελλάδα, λες;